„საქართველოს მშენებელთა ლიგის“ თავმჯდომარე, ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, ანზორ საკანდელიძე აცხადებს, რომ დედაქალაქი დიდი საშიშროების წინაშე დგას და ძლიერი მიწისძვრის შემთხვევაში, შენობების 90%-ზე მეტს დანგრევა ემუქრება. მისი თქმით, ერთადერთი გამოსავალი მშენებლობის სამინისტროს აღდგენაა.
„მეოთხეს“ანზორ საკანდელიძე ესაუბრება:
– ჯერ კიდევ 2003 წლამდე, პირველ რიგში, მშენებლობის სამინისტროს მიადგნენ და გააუქმეს. დღესაც კი ვერ გაგვიცნობიერებია, რა ხდება ჩვენს თავს და რა ძალიან ცუდ დღეში ვართ. მთელი მსოფლიო რა საშიშროებების წინაშეც დგას – სეისმური, მიწისძვრის, გლობალური გეოლოგიური ცვლილებები და სხვა, ამის შემსწავლელი კომიტეტი არსებობს, რომელიც ყოველ ათწლეულში დებს შედეგებს. ბოლო 10 წლის მანძილზე კატასტროფული მონაცემებია გამოქვეყნებული. 2000-დან 2010 წლამდე კატასტროფული მიწისძვრებისაგან მსოფლიოში დაიღუპა 42%-ით უფრო მეტი ადამიანი, ვიდრე განვლილი წინა 50 წლის განმავლობაში. არის პროგნოზები, რომ 2010-დან 2020 წლამდე და შემდეგ წლებში შედეგები უფრო მძიმე იქნება. წარმოიდგინეთ, 25 წელიწადია სსრ კავშირი დაინგრა და საქართველოში არცერთი შენობა არ არის სეისმურად შემოწმებული.
– არ არსებობს არანაირი მონაცემები, რომელი შენობა, რა სიმძლავრის მიწისძვრას გაუძლებს?
– არა! სეისმომედეგობას არავინ ამოწმებს, ყველაფერი მიშვებულია თვითდინებაზე. გიგი უგულავა თავის დროზე ტრაბახობდა, ყოველგვარი შემოწმებები მოვხსენი, ამით სამშენებლო ბიზნესს ხელი შევუწყე და გავაიაფეო. მთელი სამშენებლო ბიზნესი მამამისს და „ნაციონალების“ კლანს ჰქონდა, რაც თარგამაძეებმა უკრაინიდან ფალსიფიცირებული არმატურა და ლითონი ჩამოზიდეს… ჩერნობილის აფეთქება რომ მოხდა და მკვდარ ზონად გამოცხადდა, 10 წლის მერე ნელ-ნელა შევიდნენ და დაიწყეს სამრეწველო ობიექტების დაშლა, ადნობდნენ და ის ლითონი ინტენსიურად შემოდიოდა საქართველოში. ეს ბიზნესი ეკუთვნოდა გივი თარგამაძეს და მის ძმას. ყველა შენობა შესამოწმებელია. შენობები, რომელიც ბოლო წლებში აშენდა, არანაირი მოანაცემები არ არსებობს რამდენ ბალიან მიწისძვრას გაუძლებს, მშენებლებს სიტყვაზე ვენდობით.
მაგალითს მოვიყვან, 20-სართულიანი სახლის მშენებლობის ნებართვა გასცეს და გვერდით მდებარე სახლს ფუნდამენტი გამოაცალეს, სახლი ჰაერში გამოეკიდა, შემდეგ ატმოსფერული ნალექებით ფიზიკომექანიკური თვისებები შეიცვალა, მოხდა დეფორმაცია, დაიბზარა მთელი სახლი და დასანგრევი გახდა. ინსოლაციის და ბუნებრივი განათების კანონი რომ გააუქმეს 2009 წელს და სახლი სახლს მიადგეს, ესეც ხომ საშინელებაა. თეორიულადაც დარღვეულია, ეპიურები ერთმანეთში იკვეთება, ელემენტალურია სახანძრო ნორმები, რომ შენობას გარშემო უნდა უვლიდე. ინსოლაციაზე აღარ არის ლაპარაკი, შენობაში თუ არ შედის მზის სხივი, ეს კლავს მიკრობებს და გამოდის, რომ ხალხს აცხოვრებ ავადმყოფობის გამოწვევის მუდმივი რისკის ქვეშ. პირდაპირ კავშირშია ეს ონკოლოგიური დაავადებების წარმოშობის წყაროსთან. არ ხდება ბუნებრივი ვენტილაცია. ჯერ ერთი, რა სარემონტო მასალებს ვიყენებთ, აბსოლუტურად შეუმოწმებელს, სხვა ქვეყანაში თუ სამგზის ამოწმებენ, ჩვენთან ეს პროცესი აბსოლუტურად უკონტროლოა. ყოფილ სსრ კავშირში, თუ სადმე უხარისხო ნაგავი გამოუშვეს, ფალსიფიცირებული და რადიაციული, ყველაფერი აქ შემოყარეს. მუდმივი რადიაციის ქვეშ ვართ, ჩვენთან გაჭირვებაა და იაფფასიან მასალებს ყიდულობენ, რაც უფრო იაფფასიანია მასალა, ყველაზე მეტად ტოქსიკურია. წებოს რომ უკეთებენ რეკლამას, უცბად შრებაო, რაც მალე შრება, ის უფრო მომწამლავია და ამას არავინ ამოწმებს. ხელოსნები ამას ევრორემონტს ეძახიან, მე ევროსიკვდილი დავარქვი.
2010 წელს კანონი მიიღეს, სადაც მითითებულია, რომ თუ შენობა არის რკინა-ბეტონის კარკასული ტიპის, მისი სართულიანობა იზღუდება 12 სართულამდე 8-ბალიან ზონაში. თბილისი ხომ 8-ბალიანი ზონაა…მეორე – ურიგელო ტიპის რკინა-ბეტონის შენობები ჰქვია, როდესაც სართულის გადახურვებს ერთიანად აბეტონებენ, ის 7 სართულზე მეტი არ შეიძლება. 7 სართულის ნაცვლად, 14,16, ახლა ოცსართულიანები მასიურად შენდება. ამ კანონსაც მასიურად არღვევენ და განმკითხავი არავინ არის…
– გამოდის, დედაქალაქი ყველაზე დიდი საშიშროების წინაშე დგას…
– ყველაზე დიდი პრობლემა მაინც თბილისში დგას, ღმერთმა ნუ ქნას ძლიერი მიწისძვრა მოხდეს, მეტი თუ არა, შენობების 90% მაინც დაინგრევა და დედაქალაქი მიწასთან გასწორდება. შენობები დომინოს პრინციპით დაანგრევენ ერთმანეთს, მთელი ყიფშიძის ქუჩა, სპორტის სასახლის მიმდებარე ტერიტორია და ა.შ. ვერაზე ზემოთ გავლა აღარ შეიძლება… „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში ახალი მოსული იყო, ყველაფერი ამოყარეს კოდექსიდან, რაც მშენებლობას ეხებოდა, მშენებლობა – სიტყვაც კი ამოიღეს. სეისმურ ნორმებს რაც შეეხება, ჩათვალეთ არ გვაქვს; სამშენებლო ეკოლოგიური უსაფრთხოების ნორმები საერთოდ არ გვაქვს და ჩვენი ქვეყანა გინესის წიგნშია შესატანი, სადაც არცერთი შენობა დღემდე არ არის შემოწმებული სეისმურ უსაფრთხოებაზე. ამ დროს, სეისმური უსაფრთხოების ნორმების დარღვევით გამოწვეული შედეგებითაა მსოფლიოში დაღუპულთა ნახევარზე მეტი. ეს ოფიციალური სტატისტიკაა, ზოგი მკვლევარი 70%-ს ასახელებს. ეს ნორმები ჩვენ არც დაგვიმუშვებია, არც დაგვიკანონებია და არც ვაპირებთ. ხალხი მიშვებული გვყავს, შევუშვებთ ბინებში, სადაც არაფერს ვამოწმებთ, ამ დროს უცხოეთში ადამიანს კი არა, შინაურ ცხოველს არ უშვებენ თავის ბუნაგში, სანამ ყველაფერს არ შეამოწმებენ. რა შენობებსაც ჩვენ ვაშენებთ ახლა, სხვა ქვეყნებში ამოწმებენ და თუ 9-ბალიან მიწისძვრას ვერ გაუძლებს, ანგრევენ. ჩვენი შენობები კიდევ 7 ბალიანზეც არ იქნება გათვლილი, რასაც ვაშენებთ, ყველა დასანგრევი იქნება!
– გამოსავალს რაში ხედავთ?
– ერთადერთი გამოსავალია მშენებლობის სამინისტროს აღდგენა. სხვა ამას არაფერი უშველის, რაც მეტი დრო გავა, უფრო მეტი პრობლემა დაგროვდება და ყველაფერი თავზე დაგვემხობა. გეოფიზიკოსები ამბობენ, რომ კავკასიონის მთელ ქედზე მიმდინარეობს ქანების დაშლა, პლუს ამას, სამხრეთიდან დაიძრა არაბეთის ფილაქანი, დაეჯახა და მიაწვა ევრაზიის ფილაქანს, აწვება და მოათრევს ჩრდილოეთისკენ წელიწადში 15 სმ-ის სიჩქარით, პანიკაშია ევრაზიის ქვეყნები, სტამბოლში სპეციალური მონიტორები დაამონტაჟეს და გაფაციცებით შესცქერიან. ამ დროს მსგავსი არაფერი ხდება საქართველოში. ყველა 9-ბალიანზე გადავიდა, მაღლივი შენობები შეამოწმეს, დასანგრევი დაანგრიეს და ხალხი გამოასახლეს. განსაკუთრებით ცდილობენ სტამბოლის გადარჩენას, კალიფორნიისა და იაპონიის გამოჩენილი სეისმოლოგები მუშაობენ.
– ამ საკითხზე ხელისუფლებას თუ მიმართეთ?
– იმდენჯერ მივმართეთ, უკვე დათვლა შეუძლებელია, უამრავი წერილი გავაგზავნეთ. დავაყენეთ საკითხი, რომ მშენებლობისა და ენერგეტიკის სამინისტრო ერთად ყოფილიყო, მაგრამ არანაირი რეაგირება არ მოჰყოლია. ისრაელის მოდელი შევთავაზეთ. ამბობენ, როგორ შეიძლება მშენებლობის სამინისტროს სამეურნეო ფუნქცია ჰქონდესო, ამ დროს ისრაელში ასეა. ტერიტორიაც თითქმის თანაბარი გვაქვს, მოსახლეობაც და პრობლემებიც იდენტური გაგვაჩნია. საზღვრების პრობლემა აქვთ, ძირითადად, იქ მიმდინარეობს მშენებლობა და იქ ასახლებენ ხალხს. სამინისტროების რიცხვი არ იზრდება, დაფინანსება არ იზრდება, ცოტა ხანში ეს სამინისტრო გადავა თვითდაფინანსებაზე და ფუნქციონირებას დაიწყებს მშენებლობის კუთხითაც. ამდენი დევნილები გვყავს, პირველ რიგში, მათთვის დაიწყებ საზღვრისპირა ზონაში მშენებლობებს. ისრაელში აშენებენ და მერე 25-30 წლიანი განვადებებით აძლევენ ამ ბინებს თავის მოქალაქეებს.
